Col du Ballon d'Alsace vanuit Saint Maurice sur Moselle
Le Grand Ballon vanuit Willer sur Thur
Petit Ballon vanuit Luttenbach
Col de la Schlucht vanuit Gérardmer en vanuit Munster

Col du Ballon d'Alsace (2e categorie)

waardering klim

waardering beste tijd

datumafstandvoettophoogteverschilstijging (%)tijdgemiddelde
30-07-20109,0 km552m1171m619m6,9 (7,5 max)33:0316,3 km/u



Er zijn veel Ballonnen in de Vogezen maar de Col du Ballon d'Alsace is met afstand de meest bekende. Tot 2010 zat deze klim al 24 keer in het parcours van de Tour de France.

In 1905 was het de eerste berg die de Tour in haar geschiedenis aandeed. Uiteraard waren de omstandigheden niet te vergelijken met de huidige situatie op de Ballon. Fietsen zonder versnellingen en een onverharde weg. En bovendien, geen ervaring in het fietsen bergop. Het werd in 1905 dan ook een waar slagveld en men sprak er vooraf schande van dat de organisatie de renners naar de top stuurde. René Pottier kwam als eerste boven, maar zou de etappe niet winnen. In 1906 zou hij de top opnieuw als eerste passeren, nu zonder onderweg voet aan de grond te zetten, wat in die tijd een unieke prestatie was. Er schijnt op de top een gedenksteen te staan voor deze renner, die in 1907 vanwege liefdesverdriet zelfmoord pleegde. Ik heb de steen niet gezien, maar er ook niet naar gezocht.

De Col du Ballon d'Alsace is een heerlijke tempocol. De stijging is erg geleidelijk en doet nergens echt pijn, het wegdek is breed en opvallend goed en de negen kilometer goed te overzien. Prettig zijn bovendien de bordjes langs de weg waarop je kunt zien waar je je bevindt en wat er nog komt én de aanwezigheid van andere fietshelden op weg naar de top. Op de andere cols die ik in de Vogezen aandeed, reed ik alle kilometers moederziel alleen! Nou ja, mijn vriendin volgde me met de auto, wat natuurlijk tamelijk luxe is. Maar op de Col du Ballon d'Alsace ga je hoe dan ook andere wielrenners tegenkomen. De klim is haast een modelcol die er is neergezet voor iedereen die onder ideale omstandigheden het klimmen wil leren.

Mijn uitdaging was vooral een goede tijd te rijden. Omdat het slechts 17 graden was, de wind fris en de benen nog slechts de Col de la Schlucht te verteren hadden gekregen, besloot ik om op mijn lichtste verzet te rijden (39x26 zoals altijd). Dat bleek een goede keuze want ik kon soepel blijven draaien tot aan de top. De 33 minuten die ik er over deed, leverden me naast geschuurde longen, vooral een tevreden gevoel op. De volgende dag zou blijken dat de Col du Ballon d'Alsace mij niet echt op de proef kon stellen. Maar hoe dan ook is deze Ballon een prachtige klim die elke fietsfanaat onder de wielen moet hebben gehad.


Le Grand Ballon (1e categorie)

waardering klim

waardering beste tijd

datumafstandvoettophoogteverschilstijging (%)tijdgemiddelde
31-07-201016,0 km368m1342m974m6,1 (8,5 max)59:1216,2 km/u



Le Grand Ballon is de klim die je niet gemist mag hebben als je in de Vogezen verblijft om te fietsen. Je kunt hem van vijf kanten oprijden, maar de kant die de Tour de France tot 2010 zeven keer aandeed is die vanuit Willer sur Thur (ZW). Overigens toont deze klim pas echt haar ware gezicht nadat je de Col Amic bent gepasseerd en drie van de vijf kanten komen op dit punt samen.

De 16 kilometer die je voor de wielen hebt, beginnen vriendelijk. Het stijgt maar mondjesmaat en voor je het weet ben je Willer sur Thur weer uit en rij je over een brede rustige weg met wat korrelig asfalt de boshellingen op. En dan, niet veel later, vraag je je ineens af of het profiel wat je uit je hoofd leerde wel klopt. Profielen laten slechts gemiddelde stijgingen zien en houden nauwelijks rekening met de grilligheid van bijvoorbeeld Le Grand Ballon. De 8,5% maximale stijging die ik hierboven aangeef, klopt dan ook niet. Voor de liefhebber van kasseien biedt Le Grand Ballon trouwens ook vertier want er zitten twee, zij het kleine, stukken kasseitjes in. Je vraagt je af waarom ze die hebben laten liggen, vermoedelijk om degenen die net dachten dat ze een ritme gevonden hadden, alsnog de moed te ontnemen. Tot aan Col Amic is het een aaneenschakeling van korte stukken stijl en minder stijl over een bochtige weg met zo nu en dan een haarspeldbocht.

Voor wie goede benen heeft is het een fantastische klim. Normaal gesproken is het zaak om snel je ritme te vinden, maar op deze klim is daar geen beginnen aan. Mij lukte het in ieder geval niet. Met goede benen zijn de steile stukken telkens net kort genoeg om goed door te trekken en daarna weer even te recupereren, zonder dat het tempo inzakt. Maar als die goede benen ontbreken dan is het een lange zoektocht naar het juiste verzet en blijft vanaf de Col Amic alleen nog het lichtste over.

Op de Col Amic draai je naar links, verlaat je de bossen en ga je nog zeven zware kilometers tegemoet. Zwaar omdat de klim grillig blijft maar de makkelijke stukken niet meer makkelijk zijn. Bovendien komt de wind om de hoek kijken. Zeker op de top, maar ook onderweg, moet je niet verbaasd staan als je Mont Ventoux-deja vu's hebt. Le Grand Ballon torent hoog uit boven het Rijndal en de andere omliggende dalen. Het is niet het maanlandschap van de Ventoux, maar het is er wel kaal, winderig, net zo stijl en de bochten lopen ongeveer dezelfde lijnen.

Mijn poging om Le Grand Ballon op te dansen, strandde niet ver na de Col Amic. Mijn vriendin was mij als gids vooraf gegaan en ik zag haar vanuit de auto een uur lang in de stromende regen omhoog rijden. Op de top was het 8 graden. Terug in Willer Sur Thur liet de zon zich weer zien en toen ik vertrok voor mijn beklimming was het al weer 17 graden. Omdat ik het liever warm heb dan koud besloot ik onder mijn wielershirt een thermoshirt met lange mouwen aan te doen. Dat mag je gerust een leermoment noemen. Ik leerde dat de Vogezen niet alleen grillig zijn qua stijgingspercentages, maar ook qua weersomstandigheden. De zon maakte van het natte weg- en bladerdek een stoomoven waarin ik heel snel mijn wielershirt kwijt wilde. En eigenlijk veel meer dan dat, maar dat ging niet.

Tot een kilometer of vijf voor de top danste ik zoals ik me had voorgesteld nadat ik mijn vriendin omhoog had zien rijden. Maar toen raakte het op en kreeg ik flashbacks van andere momenten op de flanken van de beroemde cols die ik al bedwong. Momenten dat ik het fietsen niet meer leuk vond, dat ik de concentratie op wat ik me had voorgenomen niet meer kon vasthouden en momenten dat ik medelijden kreeg alsof ik mezelf van een afstandje zag afzien.

Natuurlijk kwam ik boven. Maar de goede tijd waar ik naar op weg was, bleek niet haalbaar. Ik had de goede vorm duidelijk niet te pakken, want ook het herstel ging traag. Of was het gewoon Le Grand Ballon die mijn overmoed niet had willen accepteren?


Petit Ballon (1e categorie)

waardering klim

waardering beste tijd

datumafstandvoettophoogteverschilstijging (%)tijdgemiddelde
02-08-201010,0 km402m1163m761m7,6 (10,8 max)42:2714,1 km/u


De Petit Ballon is een wat minder bekende klim, maar voor wie een paar dagen in de Vogezen verblijft en zichzelf graag tegenkomt is het een absolute aanrader. Laat je niet afleiden door de naam, want Petit is de berg alleen maar omdat er ook een Grand Ballon is.

De klim is wat moeilijk te vinden. Vanuit Munster rij je richting Luttenbach (twee km verder), waar je direct na het binnenrijden van dit dorp linksaf gaat het spoor over. Kort daarna ga je weer linksaf een bruggetje over. Daar doemt de klim onmiskenbaar voor je op.

Vervolgens leidt de weg je in tien taaie kilometers naar de top van de ballon waar het uitzicht prachtig is. Of je er tegen die tijd nog echt van kunt genieten is de vraag. De weg voert je grotendeels door dichte bebossing. Het is smal en het asfalt zit vol met gaten en hobbels. Bovendien is het wegdek niet netjes recht maar golft het alle kanten op. Het is nog net geen geasfalteerd geitenpad. Het is dan ook geen geschikte weg om af te dalen.

Na zo'n 7,5 km hoor je hoogstwaarschijnlijk koeienbellen klingelen. Dat is niet omdat de inspanning je teveel dreigt te worden - want dat zou best het geval kunnen zijn - maar wel omdat je kort daarna uitgestrekte weidevelden zult doorkruisen. Daar wordt het wegdek beter, maar krijg je er een straffe wind voor terug. En dat kun je er vermoedelijk nou net even niet bij hebben.

De Petit Ballon is ronduit grillig. Het is, op een klein stukje na (bij de afslag naar Wasserbourg), overal stijl maar vooral de wisseling in stijgingspercentages maakt het een lastige klim. Er staat overigens geen streep en geen bordje op de top. Maar maak je geen zorgen, het is volstrekt duidelijk waar de weg zijn hoogste punt heeft bereikt.

Mijn beklimming viel me zwaar. Ik had geen goede benen zo schatte ik vooraf in, maar de eerste kilometer gaf me tot mijn verrassing vertrouwen in een goede afloop. Na vier kilometer merkte ik echter dat het beste er al af was en dat ik het moeilijk zou gaan krijgen. Met hangen en wurgen kwam ik op het 'vlakkere' stuk, maar het zou niet meer goed komen. In de open vlakte van de weidevelden kwam de top tergend langzaam dichterbij. Met de wind vol in het gezicht beet ik me door de laatste honderden meters heen. Vooral de laatste twee ruime bochten bleken nog benenbrekers.

Wat eerder de Grand Ballon al deed, deed nu de Petit Ballon; bevestigen dat je voor killer-cols echt niet verder hoeft te reizen dan de Vogezen.


Col de la Schlucht

Je kunt in Nederland prima bergop rijden, maar klimmen is er niet bij. Waarschijnlijk is het daarom dat wij laaglanders altijd even moeten acclimatiseren als we de echte bergen opzoeken. Eenmaal aangekomen in een berggebied rijst bij mij altijd de vraag "hoe was het ook al weer". Meestal kom ik daar snel achter zodra ik op de fiets stap en het valt eigenlijk nooit mee. Het is dan prettig om niet meteen alles uit de kast te hoeven halen om fatsoenlijk boven te komen.
In de Franse Alpen is Les Deux Alpes zo'n opstartklim, in de Italiaanse Alpen bijvoorbeeld de klim naar Bormio 2000, al is die al best pittig. In de Vogezen ligt de ideale opwarmer; de Col de la Schlucht vanuit Munster. 18 Kilometer met een hele lichte aanloop en daarna 14 kilometer met een stijging tussen 4,2 en 5,5 procent. De weg is breed, het asfalt ligt er tamelijk goed bij en ook de omgeving is de moeite waard. Ook vanuit Gérardmer is de col geschikt als opwarmklim, maar deze kant is niet vergelijkbaar met die vanuit Munster.

Je kunt natuurlijk ook beide kanten na elkaar nemen. Dat is wat ik samen met mijn vriendin (voor wie dit haar eerste col ooit was) deed; eerst vanuit Gérardmer naar de top, dan naar beneden naar Munster en vervolgens weer terug naar Gérardmer. Ik had achteraf graag nog een keer een tijdrit gedaan vanuit Munster, maar dat kwam er niet meer van.